صفحه محصول - ارزیابی مقایسه ای حجاب زنان در فقه شیعه و اهل کتاب

توضیحات

دانلود پایان‌نامه كارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی

ارزیابی مقایسه ای حجاب زنان در فقه شیعه و اهل کتاب

چکیده:

مسئله‌ی عفاف و حیاء و ثمره ظاهری آن، یعنی « حجاب » و رعایت حدود پوشش شرعی، مسئله ای است كه آیات و روایات اسلامی تأكید زیادی بر رعایت آن نموده اند و آنرا به عنوان بستری جهت مصونیت زن از خطرها و تهدیدها و همچنین عاملی جهت حفظ جایگاه والای انسانی زن و افزایش كمالات وی عنوان نموده اند. حجاب لفظی است كه برای معانی پوشش، حایل میان دو چیز، هر چیزی كه بوسیله آن خود را بپوشانند وضع شده است.

حجاب و پوشش برای بانوان ـ به ویژه حجاب برتر ـ و توجه به حریم عفاف و حراست آن، اصلی‌ترین سنگر زنان و از مهم‌ترین، عمیق‌ترین و سودمندترین قوانین الزامی آفرینش برای آنها و جامعه است. در این پایان نامه حجاب را ازمنظر فقه امامیه بر اساس ادله کتاب، سنت، سیره مسلمانان، اجماع و عقل مورد بررسی قرار دادیم. در فصل اول کلیات تحقیق، در فصل دوم مبانی فقهی حجاب از منظر فقه امامیه و در فصل سوم حجاب از نظر ادیان اهل کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

در خصوص وجوب حجاب، آیات سوره‌های نور، احزاب و بقره و احادیث و روایات موثق فراوان، تأکید دارند. با بررسی تفصیلی آیات و روایات مربوط به نظر می‌رسد ادله‌ی قائلین به عدم وجوب پوشش وجه و کفین از اتقان بیشتری برخوردار است از طرف دیگر ادله‌ی قائلین به وجوب پوشش وجه وکفین به راحتی قابل مناقشه است در خصوص اجماع نیز ادعای اجماع فقها شامل وجوب و عدم وجوب پوشش وجه و کفین می‌شود. بنابراین دلیل اجماع، ادعای هیچ یک از دو دسته را اثبات نمی‌کند ضمن اینکه چنین اجماعی مدرکی و منقول است و حجیت ندارد. در خصوص ادیان اهل کتاب نیز، همه ادیان قائل به وجوب حجاب بوده‌اند که این مسأله در کتب مقدس آنها به وضوح ذکر گردیده است.

واژه‌های كلیدی:

حجاب

فقه امامیه

ادیان اهل کتاب

مقدمه

حجاب و پوشش در تمام ادیان و مذاهب، دارای جایگاه خاصی است، و یکی از دلایل اساسی آن این است که حجاب و عفاف، یک امر فطری است.

داستان حضرت آدم و حوا نیز فطری بودن پوشش را اثبات می کند. در تورات (کتاب مقدس یهودیان که برای مسیحیان نیز مقدس است)، می خوانیم:

«و چون زن دید که آن درخت برای خوراک نیکوست و به نظر، خوش نما و درختی دلپذیر و دانش افزا، پس، از میوه‌اش گرفته بخورد و به شوهر خود نیز داد و او خورد. آنگاه چشمان هر دوی ایشان باز شد و فهمیدند که عریان اند، پس برگهای انجیر به هم دوخته، سترها برای خویشتن ساختند…».

بعد ادامه می دهد: «و آدم، زن خود را حوا نام نهاد، زیرا که او مادر جمیع زندگان است و خداوند رخت‌ها برای آدم و زنش از پوست بساخت و ایشان را پوشانید». (تورات، سفر پیدایش، باب ۳، آیات ۸-۶ و ۲۱-۲۰).

بر طبق این متن، آدم و حوا لباسی نداشتند و بعد از خوردن شجره ممنوعه چشمشان باز شد و فهمیدند که عریان اند که بلافاصله با برگ درختان خود را پوشاندند و بعدا خداوند لباسی از پوست به ایشان ارزانی داشت. در قرآن کریم در مورد داستان حضرت آدم و حوا چنین آمده است: فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سواتهما و طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنه (اعراف، آیه ۲۲٫)؛ آن گاه که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند، پوشش خود را از دست داده (عورتشان آشکار گردید) و به سرعت، با برگ درختان بهشتی خود را پوشاندند.

طبق آیات شریفه قرآن کریم، حضرت آدم و حوا قبل از چشیدن درخت ممنوعه دارای لباس بوده اند، اما با خوردن از آن درخت ممنوعه (بر اثر اغوای شیطان) لباس خود را از دست دادند که بلافاصله به پوشاندن خود اقدام نمودند.

به هر حال، مطابق هر دو نقل، پس از احساس برهنگی (خواه طبق نقل تورات قبل از آن دارای لباس نبوده و یا طبق قران کریم دارای لباس بوده اند) بلافاصله خود را با برگهای درختان بهشتی پوشاندند. این احساس شرم از برهنگی حتی بدون حضور ناظر بیگانه، و سرعت در پوشاندن خود به وسیله برگ‌ها (ولو بطور موقت)، از آن جهت که تحت هیچ آموزش یا فرمانی از جانب خداوند یا فرشته وحی و یا تذکر هریک به دیگری صورت گرفته است، بیانگر فطری بودن پوشش در انسان است و ثابت می کند که لباس و پوشش، به تدریج و بر اثر تمدن‌ها ایجاد نشده است، بلکه انسان های نخستین، یا به تعبیر بهتر، نخستین انسان ها، به طور فطری بدان گرایش داشته اند. و بنا به گواهی متون تاریخی، در اکثر قریب به اتفاق ملت‌ها و آیین های جهان، حجاب در بین زنان، معمول بوده است. هر چند حجاب در طول تاریخ، فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه حاکمان، تشدید یا تخفیف یافته است، ولی هیچ گاه بطور کامل از بین نرفته است.

اگر به لباس ملی کشورهای جهان بنگریم، به خوبی حجاب و پوشش زن را در آن می بینیم. دقت در لباس ملی کشورها ما را از ورق زدن کتب تاریخی برای یافتن ملل و اقوامی که زنان آنها دارای حجاب بوده اند، بی نیاز می سازد و به خوبی اثبات می کند که حجاب در میان اکثر ملت های جهان، معمول بوده و اختصاص به مذهب یا ملت خاصی نداشته است.

تمام ادیان آسمانی، حجاب و پوشش زن را واجب و لازم شمرده اند و جامعه بشری را به سوی آن دعوت کرده اند؛ زیرا لزوم پوشش و حجاب به طور طبیعی در فطرت زنان به ودیعت نهاده شده است و احکام و دستورهای ادیان الهی هماهنگ و همسو با فطرت انسانی تشریع شده است، پس در همه ادیان الهی پوشش و حجاب زن واجب گشته است.

در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام، حجاب زنان امری لازم بوده است. کتاب های مقدس مذهبی، دستورها و احکام دینی، آداب و مراسم و سیره عملی پیروان این ادیان الهی، بهترین شاهد و گواه اثبات این مدعاست.

در تحقیق حاضر قصد داریم حجاب را از منظر فقه امامیه و ادیان اهل کتاب بررسی نماییم.

فهرست مطالب

چكیده 1

فصل اول: کلیات

1-1-مقدمه 3

1-2- بیان مسأله 5

1-3- پرسش اصلی تحقیق 6

1-4- فرضیه‌های تحقیق 6

1-5- اهداف تحقیق 7

1-6- سوابق تحقیق 7

1-7- جنبه‌ی نوآوری تحقیق 9

1-8- روش تحقیق 10

1-9- محدودیت‌ها و مشكلات 10

1-10- تعریف حجاب 10

1-11- فلسفه حجاب 12

1-12- آثار سوء بی حجابی و زوال امنیّت اجتماعی 16

1-13- امنیّت اجتماعی، هدف اساسی وجوب حجاب 17

1-14- مهمترین عوامل عدم رعایت پوشش شرعی 19

1-14-1- عوامل بیرونی 20

1-14-2- عوامل درونی 30

1-15- تاریخچه حجاب 36

1-16- جمع‌بندی 43

فصل دوم: بررسی حجاب در فقه امامیه

2- بررسی حجاب در فقه امامیه

2-1- کتاب

2-1-1- آیه 31 سوره نور 32

2-1-2- آیه 59 سورة احزاب: آیه جلباب 43

2-1-3- آیه 60 سوره نور

2-1-4- دلایل دیگری از کتاب خدا

2-2- دلیل سنت

2-2-1- استدلال بر عدم وجوب پوشش وجه و کفین

2-2-2- استدلال بر وجوب پوشش وجه کفین

2-3- دلیل اجماع

2-4- سیرة مسلمین

2-5- عقل

2-5-1- استدلال عقل بر عدم وجوب پوشش وجه وکفین

2-5-2- استدلال بر وجوب پوشش وجه وکفین

2-6- میزان و گستره پوشش در فقه امامیه

2-6-1- استدلال بر عدم وجوب پوشش وجه وکفین

2-6-2- استدلال بر وجوب پوشش وجه وکفین

2-7- جمع‌بندی

فصل سوم: حجاب در ادیان اهل کتاب

3- حجاب در ادیان اهل کتاب

3-1- تاریخچه حجاب در ادیان

3-2- حجاب در ادیان اهل کتاب

3-2-1- حجاب در دین یهود

3-2-2- حجاب در مسیحیت

3-2-3- حجاب در آیین زرتشت

3-3- جمع‌بندی

بحث و نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع