هدف از این پایان نامه بررسی چگونگی انجام اعمال آیینی و دینی در ادیان مختلف و بیان وجوه مشترک و افتراقی آنها می باشد.

دین مهم‌ترین دغدغه و دل‌مشغولی انسان از ابتدای وجود وی بر روی زمین  تاکنون بوده است. هر دینی اعمال آیینی مخصوص به خود را دارد که با محل پیدایش آن دین در ارتباط نزدیک اند. عبادت یکی از اعمال آیینی و دینی است که تقریباً در گسترش همه‌ی ادیان و مذاهب جهان وجود داشته و دارد. عبادت که وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ارتباط بشر با نیروی فراطبیعی یا خدای اوست، صورت ها و محتوای متفاوتی به خود گرفته است. نحوه‌ی عبادت در هر دین و آیینی معمولاً در کتاب‌های مقدس آن دین و آیین مشخص شده است.

روزه یکی دیگر از اعمال آیینی است که وجه مشترک بیشتر ادیان بوده است. بیشتر اوقات روزه گرفتن مکملی برای عبادت تلقی می‌شود و افزون بر فواید روحانی آن که جلای روح و خشوع قلب است، دارای فواید جسمانی بسیاری است و به حفظ سلامتی یا رسیدن به آن کمک زیادی می‌کند.دیگر عمل آیینی که عمر آن به درازای تاریخ بشریت است، زیارت است. زیارت ترک محل زندگی و بازدید یک مکان مقدس یا سپری کردن مدت زمانی معین در آنجا‌ است. محل‌های زیارتی بیشتر در ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با بنیان‌گذاران یا مروجان دین مورد نظر است و اندازه تقدس آن بسته به جایگاه آن فرد در دین مورد اشاره است.

بخشش به دیگران، داد و دهش یا زکات نام‌های مختلف برای عمل آیینی است که وجود آن در هر اجتماع بشری لازم است. در این عمل آیینی افراد بسته به توان مالی خود، مقداری اغلب از پیش تعیین شده توسط دین را به هم کیشان خود می‌بخشند.

هدف این تحقیق بررسی چگونگی انجام اعمال آیینی و دینی مورد اشاره در دین‌های زرتشتی، مسیحی، و مانوی و یافتن تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌هاست.

فهرست مطالب

1- مقدمه و كليات    1
1-1- مقدمه    2
1-2- اهميت و ضرورت تحقيق    4
1-3- اهداف تحقيق    5
1-4- مروري بر تحقيقات گذشته    5
1-5- روش تحقيق    5

2- نگاهی به اعمال آیینی    6
2-1- اعمال آیینی    7
2-1-1- ماهیت و خاستگاه اعمال آیینی:    8
2-1-1-1- رویکرد خاستگاه:    8
2-1-1-2- رویکرد کارکرد اعمال آیینی    10
2-1-1-3- رویکرد سوم    10
2-1-2- عملکرد اعمال آیینی:    11
2-1-3- انواع اعمال آیینی:    12
2-1-3-1- تقلیدی:    12
2-1-3-2- مثبت ومنفی:    12
2-1-3-3- قربانی:    13
2-1-4- بحران زندگی:    13
2-2- عبادت:    14
2-3- روزه:    19
2-4- زیارت:    21
2-4-1- عناصر تشکیل دهنده‌ی زیارت:    22
2-4-1-1- مکان:    22
2-4-1-2- جابه جایی و حرکت:    23
2-4-1-3- انگیزه:    24
2-4-1-4- پوشش:    25
2-4-2- فعالیت های زیارت:    25
2-4-2-1- آماده شدن:    26
2-4-2-2- فعالیت‌های ممنوع:    27
2-4-2-3- یادگار های زیارت:    27
2-4-2-4- نتایج زیارت :    28
2-5- زکات    29

3- معرفی ادیان و بررسی اعمال دینی در این ادیان    30
3-1- دین زرتشتی:    31
3-1-1- تاریخ:    32
3-1-2- زندگی زرتشت:    32
3-1-3- دین زرتشت درسرزمین پارس:    33
3-1-4- باورهای بنیادین:    33
3-1-5- عبادت در دین زرتشت:    35
3-1-5-1- سه نماز معروف:    44
3-1-5-1-1- یتااهو:    44
3-1-5-1-2- اشم وهو:    44
3-1-5-1-3- ینگهه هاتام:    45
3-1-5-2- بایستی‌های آغاز نماز:    45
3-1-5-3- پرستش سوی زرتشتیان:    46
3-1-6- روزه    47
3-1-7- زیارت زرتشتی    48
3-1-7-1- زیارت‌گاه‌های زرتشتیان:    50
3-1-7-1-1-پیرهریشت:    50
3-1-7-1-2-پیرنارسون:    50
3-1-7-1-3-چک چک یا پیرسبز:    50
3-1-7-1-4-پیرنارکی:    50
3-1-7-1-5-پارس بانو-بوتو پرس:    51
3-1-8- زکات    51
3-2- مسیحیت:    54
3-2-1- باورهای مسیحیان:    57
3-2-2- شاخه های اصلی مسیحیت:    58
3-2-2-1- کاتولیک:    58
3-2-2-2- ارتدوکس:    58
3-2-2-3- پروتستان:    59
3-2-3- عبادت در مسیحیت:    60
3-2-3-1- عبادت در کتاب مقدس:    60
3-2-3-1-1-در کتاب عهد عتیق:    61
3-2-3-1-2-در کتاب عهد جدید:    62
3-2-4- روزه در مسیحیت:    68
3-2-5- زیارت‌های مسیحی:    74
3-2-5-1- زیارت در کتاب مقدس:    74
3-2-5-2- مقاصد زیارت:    77
3-2-5-3- خواستگاه مکان‌های زیارتی:    77
3-2-5-4- زمان‌شناسی زیارت مسیحی:    78
3-2-5-5- زیارت‌گاه‌های مسیحی:    79
3-2-6- بخشش در مسیحیت    82
3-2-6-1- در کتاب مقدس:    82
3-2-6-2- در کلیسا:    83
3-2-6-3- کتاب عهد جدید:    87
3-3- مانویت:    89
3-3-1- تعالیم مانی:    91
3-3-2- طبقه‌بندی دین مانی:    93
3-3-3- تفاوت دین مانی با دیگر ادیان:    94
3-3-4- متون مانوی:    96
3-3-4-1- مجموعه کتب مقدس و آثار مانی:    96
3-3-4-1-1- انجیل زنده:    96
3-3-4-1-2- گنج حیات:    97
3-3-4-1-3- رساله:    97
3-3-4-1-4- کتاب رازها:    97
3-3-4-1-5- کتاب غولان:    97
3-3-4-1-6- نامه‌ها:    98
3-3-4-2- ادبیات غیرمقدس:    98
3-3-4-2-1- کتاب شاپورگان:    98
3-3-4-2-2- ارژنگ:    99
3-3-4-3- کفالیا:    99
3-3-4-4- دست نوشته‌های مانوی کلن:    99
3-3-4-5- زبور مانوی:    100
3-3-4-6- اشعار و مواعظ:    101
3-3-5- تعالیم مانی در آثار مخالفان (زرتشتی و مسیحی):    102
3-3-6- عبادت در مانویت:    103
3-4- نماز    107
3-5- روزه    108
3-6- زیارت    111
3-7- بخشش    111
3-7-1- داد و دهش در آیین مانوی:    111
3-7-1-1- داد و دهش کنندگان:    112
3-7-1-2- دریافت کنندگان:    112

4- نتیجه‌گیری    114
5- فهرست منابع    117